304 ve 430 paslanmaz çelikler, her ikisi de yaygın olarak kullanılan paslanmaz çelik türleridir, ancak kimyasal bileşimleri, fiziksel ve mekanik özellikleri, korozyon dirençleri ve kullanım alanları açısından farklılık gösterirler. Bu farkları anlamak, doğru malzeme seçimini yapmak için önemlidir.
Kimyasal Bileşim
304 Paslanmaz Çelik
- Krom (Cr): %18-20
- Nikel (Ni): %8-10.5
- Karbon (C): %0.08’e kadar
- Manganez (Mn): %2’ye kadar
- Silikon (Si): %1’e kadar
- Fosfor (P): %0.045’e kadar
- Kükürt (S): %0.03’e kadar
430 Paslanmaz Çelik
- Krom (Cr): %16-18
- Nikel (Ni): %0.75’e kadar
- Karbon (C): %0.12’ye kadar
- Manganez (Mn): %1’e kadar
- Silikon (Si): %1’e kadar
- Fosfor (P): %0.04’e kadar
- Kükürt (S): %0.03’e kadar
Fiziksel ve Mekanik Özellikler
304 Paslanmaz Çelik
- Yoğunluk: 8.0 g/cm³
- Eritme Noktası: 1400-1450°C
- Çekme Mukavemeti: 515-720 MPa
- Akma Mukavemeti: 205 MPa (minimum)
- Uzama: %40 (minimum)
- Manyetiklik: Manyetik değildir
430 Paslanmaz Çelik
- Yoğunluk: 7.7 g/cm³
- Eritme Noktası: 1425-1510°C
- Çekme Mukavemeti: 450-600 MPa
- Akma Mukavemeti: 275 MPa
- Uzama: %30
- Manyetiklik: Manyetiktir
Korozyon Direnci
- 304 Paslanmaz Çelik: Korozyona karşı mükemmel bir dirence sahiptir. Özellikle asidik ve klor içeren ortamlarda daha dayanıklıdır.
- 430 Paslanmaz Çelik: Daha düşük krom içeriği nedeniyle korozyona karşı daha az dirençlidir. Ancak, oksidasyona karşı iyi bir dirence sahiptir ve genellikle iç mekan uygulamaları için yeterlidir.
Kaynaklanabilirlik
- 304 Paslanmaz Çelik: Mükemmel kaynaklanabilirlik özelliklerine sahiptir. Kaynak sonrası mekanik özelliklerinde belirgin bir düşüş yaşanmaz.
- 430 Paslanmaz Çelik: Kaynaklanabilir, ancak 304 kaliteye göre daha sınırlı kaynaklanabilirlik özelliklerine sahiptir. Kaynak sonrası işleme gerektirebilir.
İşlenebilirlik
- 304 Paslanmaz Çelik: Soğuk ve sıcak işlemlerle kolayca şekillendirilebilir. Soğuk işlem sırasında mukavemeti artar ve sertleşir.
- 430 Paslanmaz Çelik: İşlenebilirliği iyidir, ancak soğuk işlem sırasında çatlak oluşumuna dikkat edilmelidir. Sıcak işlem sırasında kolayca şekillendirilebilir.
Kullanım Alanları
304 Paslanmaz Çelik
- Gıda ve içecek işleme ekipmanları
- Mutfak eşyaları ve tezgahlar
- Tıbbi cihazlar ve ekipmanlar
- Yapı ve inşaat uygulamaları
- Kimya ve petrokimya endüstrisi
430 Paslanmaz Çelik
- Ev aletleri (örneğin, fırın iç parçaları)
- Otomotiv trim parçaları
- Dekoratif uygulamalar
- Çamaşır makineleri ve bulaşık makineleri
- Lavabo ve evye yapımı
Maliyet
- 304 Paslanmaz Çelik: Daha yüksek nikel içeriği nedeniyle genellikle daha pahalıdır.
- 430 Paslanmaz Çelik: Daha düşük nikel içeriği nedeniyle genellikle daha ekonomiktir.
Özet
304 ve 430 paslanmaz çelikler arasındaki temel farklar kimyasal bileşimleri, mekanik ve fiziksel özellikleri, korozyon dirençleri, kaynaklanabilirlikleri, işlenebilirlikleri, kullanım alanları, manyetik özellikleri ve maliyetleridir. 304 paslanmaz çelik, daha yüksek korozyon direnci, mükemmel kaynaklanabilirlik ve yüksek mukavemet gerektiren uygulamalar için uygundur. 430 paslanmaz çelik ise daha ekonomik bir seçenek olup, manyetik özelliklere sahip olduğu için dekoratif ve ev içi uygulamalarda tercih edilir. Bu farkları bilmek, doğru malzeme seçimini yapmanıza yardımcı olacaktır.
304 ve 430 Paslanmaz Çelikleri Nasıl Ayırt Ederiz ?
1. Manyetiklik Testi
304 paslanmaz çelik manyetik değildir, yani mıknatıs tarafından çekilmezken, 430 paslanmaz çelik manyetiktir ve mıknatıs tarafından çekilir.
- Yöntem: Küçük bir mıknatıs alın ve çeliğe yaklaştırın.
- Sonuçlar:
- Mıknatıs çekiliyorsa: 430 paslanmaz çelik.
- Mıknatıs çekilmiyorsa: 304 paslanmaz çelik.
- Sonuçlar:
2. Asit Testi
Bu test, çeliğin kimyasal bileşimini belirlemek için kullanılabilir. Nitrat asidi (HNO₃) kullanılarak yapılan bu test, paslanmaz çeliğin kalitesini belirlemede yardımcı olabilir.
- Yöntem: Küçük bir bölgeye damla nitrat asidi (HNO₃) uygulayın.
- Sonuçlar:
- 430 paslanmaz çelik, asitle temas ettiğinde hafif bir reaksiyon gösterebilir ve renk değişikliği olabilir.
- 304 paslanmaz çelik, asitle temas ettiğinde genellikle reaksiyon göstermez.
- Sonuçlar:
3. Kıvılcım Testi
Bu test, çeliğin bileşimini belirlemek için kullanılabilir. Taşlama sırasında oluşan kıvılcımlar, çeliğin içeriği hakkında bilgi verebilir.
- Yöntem: Bir taşlama makinesi kullanarak çeliği taşlayın ve çıkan kıvılcımları gözlemleyin.
- Sonuçlar:
- 304 paslanmaz çelik, taşlama sırasında daha kısa ve az sayıda kıvılcım çıkarır.
- 430 paslanmaz çelik, taşlama sırasında daha uzun ve yoğun kıvılcımlar çıkarır.
- Sonuçlar:
4. Görsel Muayene
Bazen yüzey görünümü ve işaretlemeler, çelik türünü belirlemede yardımcı olabilir. Ancak bu yöntem her zaman güvenilir olmayabilir.
- Yöntem: Çeliğin yüzeyini inceleyin ve üzerinde herhangi bir işaret veya damga olup olmadığını kontrol edin.
- Sonuçlar:
- Çelik üzerinde “304” veya “18/8” gibi işaretlemeler varsa, bu çeliğin 304 kalite olduğunu gösterir.
- Çelik üzerinde “430” gibi işaretlemeler varsa, bu çeliğin 430 kalite olduğunu gösterir.
- Sonuçlar:
5. Sertlik Testi
304 paslanmaz çelik genellikle 430 paslanmaz çelikten daha serttir.
- Yöntem: Bir sertlik testi cihazı kullanarak çeliğin sertliğini ölçün.
- Sonuçlar:
- 304 paslanmaz çelik genellikle daha yüksek sertlik değeri gösterir.
- 430 paslanmaz çelik daha düşük sertlik değeri gösterir.
- Sonuçlar:
En basit ve yaygın yöntem manyetiklik testidir. Bir mıknatıs kullanarak, 304 ve 430 paslanmaz çelikleri hızlıca ayırt edebilirsiniz. Ancak, kesin sonuçlar için asit testi veya kıvılcım testi gibi diğer yöntemler de kullanılabilir. Bu testler, çelik türünü belirlemede daha kesin ve güvenilir sonuçlar sağlar.
